روند جهانی روبه رشد شهرنشینی در یکی از دو قرن گذشته نمایانگر تضعیف جایگاه روستاها و بروز چهره نوینی از نظام استقرار فضایی و توزیع جمعیت در نقاط مختلف جهان بوده است. اینکه روستانشینی سیری رو به اضمحلال را طی می کند و یا قوام یافتن نهضت سبز، ارتقا دوباره فضاهای روستایی را به دنبال خواهد داشت از دیدگاه نظری قابل تامل می باشد. در کشور ما علی رغم روند سریع توسعه شهرها و افزایش سهم جمعیت شهری در دهه های اخیر، با احتساب عملکرد اقتصادی، ماهیت، سیما و ساختار کالبدی نقاط شهری جدید، هنوز هم وزن و اعتبار روستاها قابل ملاحظه است.در این نوشتار عدم تعادل در توزیع جمعیت، مهاجرت های بی رویه، بی نظمی در سازمان فضایی سرزمین، تعرض به محیط زیست، ناهنجاری های اجتماعی، فرهنگی و عدم جوابگویی امکانات و خدمات رفاهی، عوامل عمده بروز چالش ها و عدم توازن میان محیط های شهری و روستایی معرفی شده و برنامه ریزی جامع توسعه اقتصادی، اجتماعی و فضایی کشور با در نظر گرفتن ظرفیت ها و ویژگی های مناطق در چهارچوب توسعه یکپارچه و هماهنگ نقاط شهری و روستایی، به عنوان پاسخی برای مفاهمه شهر و روستا و ایجاد تعادل در عرصه های زندگی شهری و روستایی معرفی نماید.

مفاهیم نوینی در فرایند توسعه شهری ارایه شده است که به طور خاص به دنبال الگوهایی فراتر از الگوهای معمولی توسعه و نیز ترویج دیدگاه هایی متفاوت هستند. مفهوم روستا-شهر به عنوان نمونه ای از این مفاهیم مطرح است. این مفهوم در بردارنده ویژگی های متنوع و خاصی است لذا تعاریف متفاوتی از آن ارایه می شود. البته ویژگی های آن به وسیله کیفیت مکان و فضا تعیین شده و براساس ساختار مکانی تعریف می شود. از این رو چرایی های متفاوتی به واسطه تنوع در شاخص های اقلیمی، اجتماعی و فرهنگی و به تبع آن، تنوع در بافت های شهری و روستایی در کشورهای مختلف، برای به وجود آمدن خود می یابد و چیستی های مختلفی به خود می گیرد. این مفهوم به دلیل تفاوت های موجود در پیدایش مفهوم روستا- شهر از سویی و نوظهور بودنش از سویی دیگر، سبب شده است که با تعابیر و رویکردهای متفاوتی همراه باشد. سئوالی که طرح می شود عبارت است از اینکه مفهوم روستا-شهر در بردارنده چه رویکردهایی است؟ چارچوب کلی این پژوهش با هدف بررسی پدیده روستا-شهر و مرور پیشینه این پارادایم جهانی نوظهور سازماندهی شده است و ضمن اشاره به پیشینه و تعاریف موجود، به دنبال یافتن رویکردهای متفاوت روستا-شهر، ابعاد و شاخص های هر کدام و نقش روستا-شهر در هریک از آن ها است. این مقاله براساس مطالعات صورت گرفته، دو رویکرد متفاوت "رویارویی شهر و روستا با هم" و "روی آوری شهر و روستا به هم" در مفهوم روستا-شهر را مطرح و ابعاد و شاخص های روستا-شهر را در هر کدام از این دو رویکرد معرفی می کند.

هدف از انجام این پژوهش بررسی تفاوت سبک های ارتباطی هوش هیجانی، پرخاشگرانه و منفعلانه درجوامع شهری، روستایی و روستا-شهری می باشد. در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، 312 نفر از ساکنین شهر، روستا و روستا-شهر شهرستان تربت حیدریه در استان خراسان رضوی به روش تصادفی انتخاب شدند. پرسشنامه ای تلفیقی از هوش هیجانی بار-آن، شیرینگ و باس و پری، به عنوان ابزار گردآوری داده ها استفاده گردید که روایی و پایایی بترتیب 0. 72 و0. 84 بود. داده ها با آزمونF و همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. میانگین هوش هیجانی و ارتباط پرخاشگرانه، در جوامع تحت بررسی دارای تفاوت معنی داری بوده ولی میانگین ارتباط منفعلانه در سه جامعه تحت بررسی معنی دار نبوده است. همچنین بین سطح تحصیلات و محل سکونت افراد با سبک های ارتباطی همبستگی وجود داشته است. براساس یافته های تحقیق پیش داوری در زمینه غلبه رفتار خشونت آمیز در میان جوامع مورد مطالعه رد شده است و رفتار هوش هیجانی جامعه روستایی بیش از جوامع روستا-شهری و شهری می باشد. با توجه به همبستگی مثبت بین تحصیلات و هوش هیجانی می توان امید داشت که با بالا رفتن روز افزون سطح سواد جامعه، افراد بیش از قبل به ارتباط جرأتمندانه (هوش هیجانی) روی آوردند. باتوجه به همبستگی منفی بین تحصیلات و دو سبک ارتباطی دیگر افراد از رفتار پرخاشگرانه و منفعلانه دوری کنند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

کیفیت زندگی، مفهومی است که در سال های اخیر، به دلیل نقشی که در سلامت جسم و روان افراد دارد، اهمیت بسزایی یافته است. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف تعیین سطح کیفیت زندگی ساکنان روستا- شهر اصلاندوز و تحلیل عوامل موثر بر آن انجام پذیرفته است. نوع مطالعه کاربردی و رویکرد حاکم بر آن مجموعه ای از روش های توصیفی- تحلیلی و همبستگی است که نمونه آماری، تعداد 384 نفر از ساکنان روستا- شهر مذکور هستند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های مختلف آماری و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه استفاده شد. نتایج نشان می دهد که در مجموع ساکنان از کیفیت زندگی خود رضایت نسبی دارند. همچنین روابط معناداری بین متغیرهای فردی پژوهش با فاکتورهای اصلی و زیرفاکتورهای پژوهش مشاهد می شود، که متغیرهای مستقل شناسایی شده در پژوهش قادرند (0.590) از تغییرات واریانس متغیر وابسته را تبیین کنند و در این راستا فاکتور سلامت روانی با ضریب تاثیر 0.464 بیشترین تاثیر را در رضایتمندی ساکنان دارد.

سازمان فضایی هر منطقه در بردارنده اجزا و عناصر مختلفی است که سه عنصر اساسی آن مرکز یا منطقه میانی، حاشیه یا منطقه پیرامونی و رابطه آنها یا کنش متقابل است. تمرکز جمعیت، امکانات، خدمات و کارکردهای متنوع در مرکز یا مادر شهر سبب شده جمعیت نواحی پیرامونی برای رفع نیازهای خویش به آنجا سفر کنند. این امر بر امتیازات، مرکزیت، قدرت و تسلط مرکز می افزاید. لذا ضرورت دارد که برنامه ریزان در بازنگری کارکردهای شهر و روستا (مخصوصا کارکردهای اقتصادی) چنان کنند که هم شهر و هم روستا، دارای عملکردهای متفاوت و متنوع ویژه خود گردند و دارای کارکرد و وابستگی های دو طرفه و متقابل باشند تا شکاف درآمدی مرکز پیرامون و نیز تفاوت های موجود در خدمات و کیفیات معیشتی آنها کاهش یابد.